Güven Güzeldere

Bu hafta Açık Bilinç’te konumuz, felsefe tarihi içinde, metafizik bir sorun olarak özgür irade. Her adımı önceden belirlenmiş bir dünyada, ipleri başkasının elinde olan kuklalar mıyız? Özgür irademiz olduğu düşüncesi bir yanılsama mı?

Bu hafta Açık Bilinç'te konumuz geçen hafta kaldığımız yerden devam ederek, nörobilim ve felsefe açısından özgür irade tartışmasıydı. Konuyu, canlılar dünyasında nadir rastlanan zihinsel bir meleke olarak irade; metafizik bir sorun olarak nedensellik, önceden belirlenmişlik, ve insan hayatında özgür iradenin yeri gibi başlıklar altında ele aldık.

Açık Bilinç’te bu hafta, nörobilimcilerle hukukçuları karşı karşıya getiren bir vak'ayı ele alacağız: Beyin arızaları iradeyi nasıl etkiler, cezai sorumluluk nasıl belirlenmeli? 

Bu hafta Açık Bilinç’te, geçen hafta başladığımız Nöro-Hukuk tartışmasına devam ediyoruz. Sorularımız şunlar: Nörobilim, Hukuk için neler vaat ediyor? Günümüzdeki cezai sorumluluk anlayışını değiştirmeli mi? Özgür irade, Nöro-Hukuk için merkezi bir kavram mı? Beyin implant'ları ve Nöro-Hukuk'un geleceği.

Bu hafta Açık Bilinç’te, Beyin Bilimleri ile Hukuk'un kesiştiği, heyecan verici yeni bir alanı konu edeceğiz: Nöro-Hukuk. Nöro-Hukuk nedir, nasıl ortaya çıktı, neler vaat ediyor, dünya hukuk sistemlerini dönüştürebilir mi Türkiye'deki ilk Nöro-Hukuk konferansını düzenleyen MEF Üniversitesi’nden hukukçu Prof. Ozan Erözden'le konuştuk. 

Doç. Dr. Devrim Dumludağ ile davranışçı iktisat bakış açısıyla Çiftlik Bank olayını ve Ponzi Piramidi'nden Saadet Zinciri'ne aldatılmanın psikolojisini konuştuk.  

Teması "Müşterekler" olarak belirlenen 15. Açık Radyo Dinleyici Destek Günleri'ne denk gelen bu haftaki Açık Bilinç'te, George Monbiot'nun 2017 tarihli yeni kitabı “Out of the Wreckage” ( Enkazdan Çıkmak) adlı kitabının ışığında, 'insan doğası', müşterekler, dayanışma, ve "insanlığımızı diriltecek yeni bir aidiyet siyasetinin ipuçları"nı konuştuk. 

Açık Bilinç’te geçtiğimiz hafta kaybettiğimiz Stephen Hawking'i andık. Hawking evren anlayışımızı nasıl değiştirdi? Nasıl bir insandı? Hawking'in bilime ve insanlığa katkılarını onu şahsen tanımış olan ve aynı alanda araştırmalar yürüten, Bilim Akademisi kurucu üyesi Prof. Rahmi Güven ile konuştuk.

Açık Bilinç’te bu hafta konumuz depresyon. Türkiye Psikiyatri Derneği başkanı Prof. Timuçin Oral ve Maastricht Üniversitesi'nden Dr. Sinan Gülöksüz ile depresyonun türleri, teşhisi ve tedavisi, beyin kimyası hakkında konuştuk. 

Açık Bilinç'te bu hafta, geçen hafta kaldığımız yerden devam ederek, konuğumuz Cemil Türün'le, dijital para, Blockchain ve Bitcoin hakkında konuşmaya devam ettik: Dijital paranın geleceği var mı, kapitalist sistem içinde bir spekülasyon aracına mı dönüşüyor, iklime etkisi nedir? 

Bu hafta Açık Bilinç'te, digital para hakkında temel kavramlardan geleceğe dair sorulara kadar pek çok şeyi konuşacağımız iki haftalık bir dizinin ilk bölümünde Cemil Şinasi Türün konuğumuzdu. Bu programı temel sorulara ayırdık: Dijital para ne zaman ve nasıl "yoktan var oldu" ve değer kazandı? Blockchain nedir, merkezi denetimi nasıl kırabilir? Bitcoin bir tür "sanal altın" olarak görülebilir mi, güvenliği var mıdır, madenciliği nasıl yapılır? Haftaya yine aynı konuğumuzla aynı konunun farklı boyutlarını konuşmaya devam edeceğiz.

Bu hafta Açık Bilinç'te Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Ferda Keskin'le siyaset felsefesi hakkında konuştuk. Neoliberal sistemin açmazlarını, yükselen sağ, milliyetçi muhafazakâr hareketlerle küresel kapitalizmin çelişkilerini ele aldık.

Bu hafta Açık Bilinç’te, 1 Aralık 2017'de kaybettiğimiz, Türkiye kökenli en önemli tarihçi ve eleştiri kuramcılarından olan Prof. Arif Dirlik'i EK Dergi Genel Yayın Yönetmeni Ali Şimşek’le birlikte andık.

Bu hafta Açık Bilinç'te doğumgününden yola çıkarak biraz olasılık kuramı, biraz astroloji, biraz da sosyal psikoloji konuştuk. Doğumgünü paradoksu nedir? Doğumgünümüz kişiliğimizle ilgili bir şey söylüyor mu? Aile içi doğum sıramızın hayatımızda belirleyici rolü var mı?    

Açık Bilinç'te otoriter rejimler, itaat, kitle psikolojisi, sivil itaatsizlik ve adalet üzerine tartışmaları içeren programlarımızı biraraya toplamak iyi olur düşüncesi ile bu derlemeyi hazırladık.

Açık Bilinç’te bu hafta sorumuz şuydu: Kötülük içimizde mi? Sosyal Psikoloji tarihinin en tartışmalı çalışması sayılan Stanford Hapishane Deneyi, bu çalışmanın öncülleri olan Milgram Deneyi ve Adolf Eichmann Davası çerçevesinde, zulüm ve kötülüğün doğası, suça teşvik eden hiyerarşik güç yapıları ve bireysel sorumluluk konularını ele aldık.  

Açık Bilinç’in 2018 ilk programında, şu konulara değindik: Yeni yıl niyetlerimizi tutabiliyor muyuz?; Dünyada ve Türkiye'de üniversite sıralamalarına bir bakış; "Alternatif Tıp" serisi üzerine dinleyici soru ve yorumları, alternatif tıp alanında sıkça kullanılan “enerji” ve “quantum” kavramları; 2018'deki yeni Açık Bilinç programları.  

Açık Bilinç'te  geçtiğimiz 6 hafta boyunca "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" başlıklı bir seri program yaptık. Bu seri kapsamındaki bütün programları bir arada derli toplu bir şekilde burada bulabilirsiniz:

Bu hafta Açık Bilinç’te "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 6. ve son bölümünde Prof. Dr. Meliha Korkmaz'la Hacamat uygulamaları, tıp tarihinden ilginç vak'alar, alternatif tedavilerde güvenilirlik, etik ve hekim sorumluluğu üzerine konuştuk.

Bu hafta Açık Bilinç’te, "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 5. bölümünde Prof. Dr. Meliha Korkmaz ile Tıp tarihi, geleneksel ve alternatif tedaviler, dünyada ve Türkiye'de hekim yaklaşımı ve etik sorular üzerine konuştuk.

Bu hafta Açık Bilinç'te "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 4. bölümünde, Dr. Işıl Arıcan’la homeopati konusunu ele adık. Nedir, nasıl çalıştığına inanılıyor, faydası var mı? Çağdaş bilimsel araştırmalar ve yayımlanmış meta-analizler ışığında bir değerlendirme yapmaya çalıştık.

Açık Bilinç’te bu hafta biyolojik dünyada yanıltanlar, aldatanlar, ve kendini kandıranlardan konuştuk ve beynimizdeki "sahtekâr yakalama modülü" hipotezinden, algı operasyonları psikolojisine uzanan bir gezinti yaptık.

Bu hafta Açık Bilinç’te "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 3. bölümünde Dr. Işıl Arıcan’ı konuk ettik ve şu soruları ele aldık: Alternatif ve çağdaş tıp arasındaki sınırlar neler, alternatif tedaviler niçin revaçta?   

Bu hafta Açık Bilinç’te "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 2. bölümünde, Helsinki Üniversitesi’nden Dr. Çağrı Yalgın'la beklenti ve inancın fizyolojiye etkisi ve plasebo etkisinin gerçekliği üzerine konuştuk.  

Bu hafta Açık Bilinç’te, 6 program boyunca sürecek yeni ve kapsamlı bir seriye başlıyoruz: Bilimsel Veriler Işığında Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp. Bu haftaki giriş programında, "Ana Akım Tıp" ve  "Geleneksel, Alternatif, ve Tamamlayıcı Tıp" kavramları üzerinden genel bir çerçeve çizerek, "plasebo" etkisinin işlevine değindik ve seri boyunca ele alacağımız ana soruları özetledik.

Bu hafta Açık Bilinç’te Harvard Üniversitesi’nde çalışan genç bilimcilerimizden Dr. Didem Göz Aytürk'le, 2017 Nobel Tıp ödülü konusu olan gece/gündüz ritmleri çerçevesinde, ışık algısının fizyoloji ve davranış üzerindeki etkileri ve retina dokusu üzerinde yürütülen öncü yeni araştırmaları konuştuk.  

Bu hafta Açık Bilinç’te, Harvard Üniversitesi’nden genç bir bilimcimizi, Dr. Betül Kacar’ı ağırladık. Astrobiyoloji bilimini ve evrende yaşamın başlangıcını konuştuk.  

Bu hafta Açık Bilinç’te Prof. Hakan Gürvit'le hafıza ve benlik ilişkisinden ve nöropsikolojide çok tartışmalı bedbaht bir vak'a olan hasta H.M.'nin hikâyesinden söz ettik.

Açık Bilinç’te bu hafta Turgay Aytaç'la birlikte, bilgiye özgür erişim ve internet'in geleceğine dair çok önemli bir konuyu ele alıyoruz: Ağ Tarafsızlığı (“Net Neutrality”).  

Açık Bilinç’te bu hafta bilgisayar bilimci Chris Stephenson ile bilgisayarların kuramsal tarihçesi, evrensel hesaplama nitelikleri, yazılım-kapitalizm ilişkisi, özgür yazılım hareketi ve gelecek üzerine konuştuk.